Blue cheese là gì? 5 loại phô mai xanh phổ biến nhất thế giới

Bạn đã bao giờ cầm một miếng phô mai xanh trên tay và tự hỏi: “Liệu thứ này có ăn được không?”
Thoạt nhìn, lớp mốc xanh loang lổ và mùi hương mạnh mẽ của blue cheese khiến nhiều người ngần ngại. Nhưng một khi đã nếm thử, không ít thực khách lại bị chinh phục bởi vị béo ngậy, nồng nàn và đầy cá tính.

Đằng sau vẻ ngoài có phần “khó gần” ấy là cả một kho tàng ẩm thực châu Âu: Gorgonzola Dolce béo ngậy, Piccante cay nồng của Ý, Roquefort mặn mòi của Pháp hay Danish Blue thanh khiết từ Bắc Âu. Bài viết này sẽ đưa bạn khám phá chi tiết về những loại phô mai xanh nổi tiếng nhất thế giới, đồng thời giới thiệu Gorgonzola Bassi – viên ngọc xanh chuẩn Ý mà A Tavola Gastronomia tự hào mang đến cho người yêu ẩm thực tại Việt Nam.

Contents hide

1. Blue Cheese là gì?

2. Gorgonzola – viên ngọc xanh của Ý

2.1. Sự ra đời của phô mai xanh Gorgonzola

2.2. Hai phong cách Gorgonzola

2.3. Bassi – hơn 130 năm gìn giữ tinh hoa Gorgonzola Ý

3. Các loại Blue Cheese nổi tiếng khác trên thế giới

3.1. Roquefort – ông vua phô mai xanh của Pháp

3.2. Danish Blue (Danablu) – vị thanh khiết từ Bắc Âu

3.3. Bleu d’Auvergne – sự tinh tế của miền Trung nước Pháp

3.4. Fourme d’Ambert – phô mai xanh cổ xưa nhất Pháp

4. So sánh nhanh các loại Blue Cheese nổi tiếng

5. Giá trị dinh dưỡng của phô mai xanh

5.1. 1. Protein chất lượng cao

5.2. 2. Canxi và phốt pho – nền tảng của hệ xương chắc khỏe

5.3. 3. Vitamin nhóm A, D, K và B

5.4. 4. Probiotic tự nhiên

5.5. 5. Hàm lượng lactose cực thấp

6. Cách bảo quản Blue Cheese

Blue Cheese là gì?

Blue cheese, hay còn gọi là phô mai xanh, phô mai cẩm thạch hoặc phô mai mốc, là một trong những dòng phô mai độc đáo nhất thế giới. Loại phô mai này có thể được làm từ sữa bò, cừu, dê hoặc thậm chí là sự pha trộn tinh tế giữa nhiều loại sữa khác nhau. Dưới bàn tay khéo léo của những nghệ nhân phô mai lành nghề, phô mai được cấy nấm Penicillium – “linh hồn” tạo nên những đường vân xanh cẩm thạch đặc trưng. Chính chúng đã đem đến cho phô mai xanh hương vị đậm đà, hơi mặn, xen lẫn chút cay và mùi thơm nồng đầy quyến rũ.

Quy trình chế tác phô mai xanh cũng rất đặc biệt. Người thợ dùng những thanh thép không gỉ nhỏ để đưa các bào tử nấm có lợi vào bên trong khối phô mai. Thay vì khiến phô mai hỏng, loại nấm này lại giúp hình thành những đường vân xanh đẹp mắt và tạo nên hương vị đặc trưng mà ai đã nếm thử đều khó lòng quên được.

Điều làm nên giá trị lớn lao của blue cheese nằm ở chỗ, hầu hết các loại phô mai xanh nổi tiếng đều được bảo hộ chỉ dẫn địa lý PDO/DOP của châu Âu. Điều này có nghĩa là toàn bộ quy trình – từ chọn nguồn sữa, kỹ thuật chế tác cho đến nơi ủ chín – đều phải diễn ra đúng tại vùng đất gốc. Nhờ vậy, mỗi loại blue cheese đều gắn liền với một vùng đất, một truyền thống riêng biệt.

Gorgonzola – viên ngọc xanh của Ý

Sự ra đời của phô mai xanh Gorgonzola

Gorgonzola được ra đời từ thế kỷ IX, gắn với vùng Lombardy và Piemonte của Ý. Đến năm 1996, loại phô mai này được EU trao chứng nhận DOP – Denominazione d’Origine Protetta, khẳng định chất lượng và xuất xứ được bảo hộ.

Ngày nay, nhắc đến Gorgonzola là nhắc đến một trong những loại blue cheese nổi tiếng nhất thế giới, và cũng là cái tên quen thuộc trên bàn ăn của người Ý.

Hai phong cách Gorgonzola

Gorgonzola Dolce (ngọt, mềm mịn): có thời gian ủ khoảng 50 ngày, vị ngọt dịu, béo ngậy, thơm mùi kem sữa, dễ ăn ngay cả với người mới thử phô mai xanh.
Gorgonzola Piccante (cay, đậm đà): được ủ lâu hơn, khoảng 80 ngày, kết cấu chắc hơn, hương vị mặn và cay nồng, hậu vị kéo dài.

Nếu Dolce thường được ăn kèm với trái cây ngọt, mật ong và vang trắng thì Piccante lại hợp hơn khi chế biến pasta, pizza hoặc ăn cùng vang đỏ và thịt nguội.

Bên trái là Piccante, bên phải là Dolce

Bassi – hơn 130 năm gìn giữ tinh hoa Gorgonzola Ý

Trong số các thương hiệu Gorgonzola, Bassi Formaggi được coi là biểu tượng về chất lượng và truyền thống. Với lịch sử từ năm 1890, Bassi vẫn trung thành với quy trình thủ công, giám sát chặt chẽ từ khâu chọn sữa đến ủ phô mai. Vì thế, mỗi miếng Gorgonzola Bassi mà bạn thưởng thức tại A Tavola Gastronomia đều mang trọn vẹn tinh hoa Ý.

Sản phẩm Gorgonzola Dolce và Piccante của Bassi hiện đã có mặt tại Việt Nam thông qua A Tavola Gastronomia. Điểm nổi bật của phô mai Bassi là:

Được làm từ sữa bò tươi vùng Lombardia – Piemonte.
Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình DOP, đảm bảo hương vị chuẩn Ý.
Được nhập khẩu nguyên khối, giữ nguyên chất lượng và độ tươi ngon.

Với Gorgonzola Bassi, bạn có thể tự tin chế biến món ăn chuẩn vị Ý ngay tại nhà: từ pizza, pasta, risotto cho đến salad và các món khai vị.

Các loại Blue Cheese nổi tiếng khác trên thế giới

Ngoài Gorgonzola, thế giới còn nhiều loại phô mai xanh cũng nổi tiếng không kém, mỗi loại lại có hương vị và câu chuyện riêng.

Roquefort – ông vua phô mai xanh của Pháp

Nếu Gorgonzola là niềm tự hào của Ý thì Roquefort lại được người Pháp tôn vinh là “le roi des fromages” – vua của các loại phô mai. Điểm khác biệt lớn nhất của Roquefort là nó được làm hoàn toàn từ sữa cừu. Phô mai này có kết cấu mềm, màu trắng ngà, xen lẫn những đường vân xanh đậm, mùi hương nồng nàn và vị mặn cay đặc trưng.

Roquefort phải được ủ ít nhất 90 ngày trong những hang đá Combalou ở miền Nam nước Pháp, nơi có điều kiện vi sinh tự nhiên độc đáo. Khi ăn, Roquefort mang đến trải nghiệm vị giác mãnh liệt, thường được kết hợp với bánh mì giòn, quả óc chó, lê chín hoặc rượu vang ngọt như Sauternes.

Danish Blue (Danablu) – vị thanh khiết từ Bắc Âu

Ra đời vào đầu thế kỷ 20 tại Đan Mạch, Danish Blue (còn gọi là Danablu) là một loại phô mai xanh làm từ sữa bò. Nó có kết cấu đặc, dễ cắt lát và mang màu trắng kem điểm vân xanh. Hương vị của Danish Blue thanh nhẹ, mặn vừa phải và ít nồng hơn Roquefort hay Gorgonzola Piccante.

Chính vì sự dễ ăn này, Danish Blue trở thành lựa chọn phổ biến cho những người mới thử phô mai xanh. Nó thường được dùng trong salad, sandwich, ăn kèm bánh mì lúa mạch đen hoặc thưởng thức cùng bia lager – một sự kết hợp rất đặc trưng của Bắc Âu.

Bleu d’Auvergne – sự tinh tế của miền Trung nước Pháp

Xuất xứ từ vùng Auvergne, Bleu d’Auvergne cũng là một loại phô mai xanh làm từ sữa bò. Khác với Roquefort, Bleu d’Auvergne có kết cấu mềm hơn, màu vàng kem và nhiều vân xanh mịn. Hương vị của nó khá cân bằng: mặn nhẹ, béo ngậy và cay vừa phải, dễ chịu hơn nhiều so với Roquefort.

Bleu d’Auvergne thường được dùng để làm sốt salad, sốt kem cho pasta hoặc đơn giản là ăn kèm với bánh mì nướng và rượu vang đỏ trẻ. Đây cũng là loại phô mai xanh được bảo hộ AOP và được ưa chuộng bởi sự “dễ gần” trong hương vị.

Fourme d’Ambert – phô mai xanh cổ xưa nhất Pháp

Cũng đến từ vùng Auvergne, Fourme d’Ambert được xem là một trong những loại phô mai lâu đời nhất châu Âu, có lịch sử từ thời La Mã cổ đại. Phô mai này có hình trụ cao, vỏ xám tự nhiên, phần ruột vàng nhạt xen lẫn vân xanh nhẹ nhàng.

Khác với Roquefort mạnh mẽ, Fourme d’Ambert mang hương vị dịu dàng và tinh tế, ít mặn, hậu vị ngọt nhẹ, rất thanh lịch. Người Pháp thường kết hợp Fourme d’Ambert với lê, táo hoặc rượu vang trắng khô để tôn lên sự thanh tao trong hương vị của nó.

So sánh nhanh các loại Blue Cheese nổi tiếng

Loại phô mai	Nguyên liệu chính	Xuất xứ	Hương vị tiêu biểu	Thời gian ủ	Gợi ý kết hợp
Gorgonzola Dolce	Sữa bò	Ý (Lombardia, Piemonte)	Ngọt béo, mềm mịn	≥ 50 ngày	Trái cây, vang trắng
Gorgonzola Piccante	Sữa bò	Ý	Cay nồng, đậm mặn	≥ 80 ngày	Pasta, vang đỏ
Roquefort	Sữa cừu	Pháp	Mặn, cay mạnh, hậu sâu	≥ 90 ngày	Bánh mì, vang ngọt
Danish Blue	Sữa bò	Đan Mạch	Thanh nhẹ, mặn vừa	8–12 tuần	Salad, bia
Bleu d’Auvergne	Sữa bò	Pháp	Cay nhẹ, béo kem	4–12 tuần	Sốt salad, vang đỏ
Fourme d’Ambert	Sữa bò	Pháp	Dịu nhẹ, tinh tế	28–40 ngày	Lê, vang trắng

Giá trị dinh dưỡng của phô mai xanh

1. Protein chất lượng cao

Trong 100g blue cheese chứa trung bình từ 17–21g protein. Đây là loại protein dễ tiêu hóa, cung cấp đầy đủ các axit amin thiết yếu giúp cơ thể tái tạo tế bào, tăng cường cơ bắp và phục hồi sau vận động.

2. Canxi và phốt pho – nền tảng của hệ xương chắc khỏe

Blue cheese rất giàu canxi và phốt pho, hai khoáng chất thiết yếu để duy trì mật độ xương và răng chắc khỏe. Một khẩu phần nhỏ khoảng 30g đã cung cấp hơn 20% nhu cầu canxi hằng ngày. Đây là lý do phô mai xanh thường được khuyên dùng trong chế độ dinh dưỡng phòng chống loãng xương.

3. Vitamin nhóm A, D, K và B

Vitamin A: giúp cải thiện thị lực và tăng cường sức khỏe da.
Vitamin D: hỗ trợ hấp thu canxi, duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh.
Vitamin K2: có vai trò đặc biệt trong việc vận chuyển canxi đến xương, hạn chế lắng đọng vào mạch máu.
Nhóm vitamin B (B2, B6, B12): hỗ trợ chuyển hóa năng lượng, bảo vệ hệ thần kinh và giúp giảm căng thẳng.

4. Probiotic tự nhiên

Điểm độc đáo của phô mai xanh nằm ở chủng nấm Penicillium. Đây là loại vi sinh có lợi cho đường ruột, giúp cân bằng hệ vi sinh, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch. Chính vì thế, dù có mùi mạnh, blue cheese lại có thể mang đến lợi ích đường ruột tương tự sữa chua.

5. Hàm lượng lactose cực thấp

Khác với nhiều loại sữa và phô mai tươi, phô mai xanh chứa lượng lactose cực kỳ thấp (chỉ 0,01g/100g). Điều này khiến nó trở thành lựa chọn phù hợp cho những người không dung nạp lactose nhưng vẫn muốn bổ sung canxi và protein từ sữa.

Cách bảo quản Blue Cheese

Blue cheese là loại phô mai sống, nghĩa là vẫn tiếp tục “thở” trong quá trình bảo quản. Chính vì vậy, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng:

Nhiệt độ bảo quản:

Luôn giữ phô mai ở ngăn mát tủ lạnh, nhiệt độ lý tưởng từ 2–6°C.

Không để ở ngăn đông vì quá trình rã đông sẽ làm thay đổi cấu trúc, khiến phô mai bị bở và mất hương vị đặc trưng.

Thời gian sử dụng:

Ăn ngon nhất trong vòng 6–7 ngày kể từ khi mở bao bì.

Nếu được bọc kín đúng cách, phô mai có thể để được tối đa 3 tuần.

Cách gói:

Nên dùng giấy bạc hoặc giấy nến thực phẩm để gói phô mai, sau đó cho vào hộp kín.

Tránh dùng túi nylon hoặc hộp nhựa kín hoàn toàn vì phô mai cần một chút độ thoáng để không bị “ngạt”.

Mẹo nhỏ khi dùng:

Lấy phô mai ra khỏi tủ lạnh khoảng 15–20 phút trước khi ăn để phô mai “thở” và phát huy tối đa hương vị.

Khi cắt, nên dùng dao chuyên hoặc rửa sạch dao ngay sau khi cắt để không lây mùi sang thực phẩm khác.

Blue cheese không chỉ là một loại phô mai, mà còn là một biểu tượng ẩm thực châu Âu với lịch sử hàng nghìn năm. Mỗi loại – từ Gorgonzola ngọt béo hay cay nồng của Ý, đến Roquefort quyền lực của Pháp, hay Danish Blue thanh khiết từ Bắc Âu – đều mang đến một trải nghiệm khác biệt.

Và nếu bạn muốn thưởng thức blue cheese chuẩn vị Ý tại Việt Nam, đừng bỏ qua Gorgonzola Bassi do A Tavola Gastronomia phân phối. Đây chính là cách nhanh nhất để bạn mang hương vị truyền thống Ý – đậm đà, tinh tế và tràn đầy cảm hứng – về ngay bàn ăn của mình.